Κοπροφαγία: απεχθής για εμάς, delicatessen για τα σκυλιά μας.

Από τις πιο απεχθής συνήθειες του σκύλου μας, αυτή της κοπροφαγίας. Πολύς κόσμος αναρωτιέται γιατί συμβαίνει, τι είναι αυτό που κάνει το σκύλο του να αρέσκεται σε κόπρανα, πως μπορεί να λυθεί αυτό το πρόβλημα! 

Ορισμός κοπροφαγίας: ωραία ελληνική σύνθετη λέξη (κόπρος+φαγητό), που σε πολλές ξένες γλώσσες είναι ακριβώς η ίδια (Κoprofagia) και που προσδιορίζει την πράξη όπου ένα ζώο τρέφεται με κόπρανα. 

3 τύποι κοπροφαγίας:

• ο σκύλος τρώει τα δικά του κόπρανα (αυτοκοπροφαγία)
• ο σκύλος τρώει κόπρανα άλλων σκύλων 
• ο σκύλος τρώει κόπρανα άλλων ζώων (συμπεριλαμβανομένων και των ανθρώπων!)

Ο κτηνίατρος-ερευνητής Dr Benjamin Hart από το Πανεπιστήμιο Davis της Καλιφόρνια δημοσίευσε το 2012 στο ετήσιο συνέδριο του Κτηνιατρικού Αμερικανικού Συλλόγου Συμπεριφοριστών αποτέλεσμα σχετικής μελέτης σε πάνω από 1500 σκύλους με τα εξής αποτελέσματα:

• 16% των σκύλων χαρακτηρίζονται ως «σοβαροί» κοπροφάγοι, δηλαδή έχουν καταγραφεί να το κάνουν 5 φορές και πάνω. 
• 24% των σκύλων της μελέτης παρατηρήθηκε να τρώνε κόπρανα τουλάχιστον μια φορά. 

Ο Dr Benjamin Hart έγραψε ότι : «το συμπέρασμα της έρευνας δείχνει ότι η κοπροφαγία είναι ένστικτο και υπάρχει από την εποχή που ζούσαν στη φύση και αποτελεί τρόπο προστασίας από παράσιτα για την αγέλη και τη φωλιά τους».

Δηλαδή: η κοπροφαγία είναι στο DNA τους.

Επιπλέον, ο συμπεριφοριστής Steven R. Lindsay αναφέρει στο βιβλίο του Handbook of Applied Dog Behavior and Training ότι η κοπροφαγία μπορεί να θεωρηθεί ως εναπομείναν χαρακτηριστικό της άγριας ζωής, συνθήκες στις οποίες το φαγητό ήταν δύσκολο να βρεθεί με αποτέλεσμα να πρέπει να προσαρμοστούν για να επιβιώσουν. Κοινώς: όταν δεν έχεις να φας, προσαρμόζεσαι και τρως ότι βρεις. 

Γιατί δεν τρώνε όλοι οι σκύλοι κόπρανα? 

Οι επιστήμονες έχουν προσπαθήσει με μελέτες και έρευνα να βρουν και να απομονώσουν τα χαρακτηριστικά των σκύλων που τα κάνει επιρρεπή ή τις συνθήκες διαβίωσης που τα οδηγούν σε κοπροφαγία. 

• Η ηλικία ή η διατροφή δε βρέθηκε να παίζει ρόλο. 
• Οι σκύλοι που είναι λαίμαργοι συνήθως τρώνε κόπρανα
• Σκύλοι που ζουν μαζί με άλλο ή άλλους σκύλους ή γάτες είναι επιρρεπείς
• Το αν ένας σκύλος κάνει την ανάγκη του μέσα ή έξω από το σπίτι (είναι εκπαιδευμένος δηλαδή) δεν έχει καμιά σημασία
• 92% των κοπροφάγων σκύλων της μελέτης προτίμησαν «φρέσκα», δλδ κόπρανα 1-2 ημερών
• 85% των κοπροφάγων του δείγματος δεν προτίμησαν τη δική τους παραγωγή αλλά εκείνη από άλλα σκυλιά
• Τα θηλυκά βρέθηκαν να είναι πιο επιρρεπή από τα αρσενικά. 

Οι σκύλοι πολύ σπάνια θα ασχοληθούν με μαλακά κόπρανα ή διάρροια. Προτιμούν τα καλοσχηματισμένα, υγιή κόπρανα, και ιδιαιτέρως αυτά που έχουν παγώσει από το κρύο! Γι’ αυτό και έχει εφευρεθεί και ο όρος “poopsicle” -> ως παράφραση της λέξης “popsicle” που είναι το παγωτό-ξυλάκι. ☺ 

Επιπλέον, η έρευνα* έδειξε συγκεκριμένες φυλές – τα τεριέ και τα κυνηγόσκυλα (π.χ. Σέτλαντ) να είναι πιθανοί κοπροφάγοι ενώ τα poodles βρέθηκαν να είναι οι λιγότεροι πιθανοί.  

* Facts About Dogs Who Eat Poop, Benjamin Hart, 2012

Γιατί τρώνε κόπρανα οι σκύλοι? 

Merck Veterinary Manual 

• «Οι σκύλοι, ως μέρος της εξερευνητικής τους συμπεριφοράς, έλκονται και πιθανόν να φάνε κόπρανα, κομπόστ ή και άλλα ζώα (νεκρά ή ζωντανά)»
• Τυπική μητρική συμπεριφορά περιλαμβάνει την κατανάλωση των κοπράνων και των ούρων των κουταβιών

Dr Benjamin Hart

• Οι σκύλοι κάνουν κοπροφαγία οδηγούμενοι από το αρχαίο ένστικτο της καθαριότητας, καθώς με τον τρόπο αυτό καθαρίζουν τη φωλιά τους και προστατεύουν την αγέλη τους απομακρύνοντας βρωμιές και επιβλαβή παράσιτα. 

Steven R. Lindsay

• Τα σκυλιά οδηγούνται σε κοπροφαγία από το ένστικτο επιβίωσης – από την εποχή που η εύρεση τροφής ήταν δύσκολη και έπρεπε να προσαρμοστούν αναλόγως στο να τρώνε τα πάντα. 

Σήμερα, που η τροφή σε γενικές γραμμές δεν είναι πρόβλημα να βρεθεί, και που πάλι σε γενικές γραμμές ένας σκύλος δεν απαιτείται να φάει κόπρανα για να καθαρίσει τη φωλιά του, στρέφουμε την προσοχή μας σε άλλους παράγοντες: υγεία & τρόπο ζωής. 

Η κοπροφαγία μπορεί να είναι ένδειξη προβλήματος υγείας. 

• Έλλειψη ενζύμων: πιθανόν ο σύγχρονος τρόπος διατροφής, ο από ανθρώπους φτιαγμένος δηλαδή (κροκέτα, κονσέρβα, ωμοφαγία), να μη προσδίδει στο σκύλο όλα τα απαιτούμενα ένζυμα. Ήτοι, ψάχνει να τα πάρει από αλλού.  
• Ή έλλειψη ενζύμων λόγω παγκρεατικής ανεπάρκειας.
• Ασθένειες του εντέρου: φλεγμονές ή το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (IBD) δεν επιτρέπουν στον οργανισμό να απορροφήσει θρεπτικά συστατικά της τροφής, αυτά αποβάλλονται με τα κόπρανά του, και ο σκύλος μας απλά αυτοσερβίρεται.  
• Άνοια ή άλλες βλάβες στον εγκέφαλο: τα γλυκάκια μας με άνοια ή άλλη βλάβη δεν καταλαβαίνουν τι είναι αυτά τα καφετί κομματάκια. 
• Πρόβλημα στο θυροειδή, διαβήτης και ασθένεια Cushing’s αυξάνουν την όρεξη για φαγητό, οπότε κάποια οδηγούνται σε fast-poop-food. 
• Κάνει κάποια θεραπεία με στεροειδή? Τα στεροειδή αυξάνουν επίσης την όρεξη -> fast-poop-food.   
• Ενδοπαράσιτα: αν ο σκύλος σας τρώει κόπρανα, τσεκάρετε αν έχει ενδοπαράσιτα. Η έμφυτη γνώση ότι πρέπει να θρέψουν τα παράσιτα (σκουλίκια, τζιάρντια, κοκκίδια) τα οδηγεί να κολατσίσουν τα μολυσμένα κόπρανα. 
• Αναιμία, που προκαλεί αλλοτριοφαγία (pica syndrome): η κατανάλωση οποιοδήποτε άλλου είδους που δεν είναι τροφή (πχ κόπρανα). 

Ερώτηση-bonus: γιατί top on the list στις προτιμήσεις των σκύλων βρίσκονται τα γατίσια κόπρανα?

Οι γάτες είναι σαρκοβόρα ζώα ενώ οι σκύλοι είναι παμφάγα. Η διατροφή της γάτας είναι πιο πλούσια σε κρέας, πρωτεΐνες και γεύση, κάτι που αποτυπώνεται και στα κόπρανά τους. Οι σκύλοι τα βρίσκουν δηλαδή σούπερ-γιάμυ. 

Τόσο απλό. 

Η κοπροφαγία μπορεί να είναι θέμα τρόπου ζωής & συμπεριφοράς.

• Παθητική κακοποίηση #1: απομόνωση & περιορισμός. Ζωάκια που ζουν και μεγαλώνουν σε υπόγεια και σε κλουβιά, σε περιορισμένους χώρους είναι πιθανόν να τρώνε κόπρανα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα κυνοκομεία όπου τα ζώα ζουν πολλά μαζί σε κλουβιά χωρίς την απαραίτητη φροντίδα & καθαριότητα και εκτροφεία αμφιβόλου ποιότητας & ηθικής. 
• Παθητική κακοποίηση #2: τιμωρία & άγριοι μέθοδοι εκπαίδευσης. Τα ζωάκια αγχώνονται όταν κάνουν τα κακάκια τους και φοβούνται την τιμωρία. Τα τρώνε για να τα εξαφανίσουν – κάτι που πάλι καταλήγει σε τιμωρία. 
• Λανθασμένος συσχετισμός με την τροφή τους: αν το φαγητό τους το σερβίρουμε κοντά σε σημείο με κόπρανα πιθανόν λόγω της μυρωδιάς (κόπρανου και φαγητού) να κάνουν το συσχετισμό και να τα θεωρούν όλα τροφή. 
• Μιμητισμός: οι μανούλες καθαρίζουν τα νεογέννητα κουτάβια από τα κόπρανα & τα ούρα τους κρατώντας καθαρή τη φωλιά. Τα κουτάβια μπορεί να ξεκινήσουν να μιμούνται αυτή τη συμπεριφορά της μαμάς. Επιπλέον, αν σε ένα σπίτι ζουν με άλλα σκυλιά και ένα από αυτά το κάνει, κάποιο άλλο μπορεί να το μιμηθεί.
• Η ζωή μαζί με άρρωστο σκύλο: αν ο άρρωστος σκύλος έχει ακράτεια, ο σύντροφος μπορεί να φάει τα κόπρανα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μια τέτοια συμπεριφορά σχετίζεται με την έμφυτο χαρακτηριστικό του σκύλου να προστατέψει την αγέλη του- προστατεύει τον αδύναμο.
• Άγχος. Οποιοδήποτε είδος άγχους μπορεί να οδηγήσει ένα σκυλάκι σε κοπροφαγία. Αναφέρονται κυρίως το άγχος αποχωρισμού και το άγχος τιμωρίας.
• Παιχνίδι: ο καλύτερός μας φίλος είναι παιχνιδιάρης και τσαχπίνης, πλην όμως βρίσκει παιχνίδι την ενασχόλησή του με αποκρουστικά για εμάς πράγματα. 
• Μας τραβάει την προσοχή μας: ναι, μπορούν να το κάνουν και για αυτό το λόγο. Αν τα τσακώσουμε την ώρα του ντεγκουστασιόν και ασχοληθούμε μαζί τους (φυσικά θα το κάνουμε καθώς καταρχήν θα αρχίσουμε να φωνάζουμε ΜΗΗΗΗΗΗ!!!!), τα καλά μας ζωάκια το εκλαμβάνουν ως «Ω τι καλά, ασχολείται μαζί μου! Παίζει! Πόσο με αγαπάει!». Οπότε, ψυχραιμία. Όσο γίνεται.

Fact: Ένας σκύλος που δεν τρώει τη σωστή ποσότητα τροφής μπορεί να οδηγηθεί σε κοπροφαγία. Απλά πεινάει. 

Κινδυνεύει ο σκύλος από την κοπροφαγία?

Κάθε είδους ακαθαρσία φιλοξενεί πληθώρα μικροβίων, βακτηρίων και λοιπών επιβλαβών οργανισμών. Η κατανάλωση κοπράνων από τους σκύλους μπορεί να θέσει σε κίνδυνο και την ανθρώπινη υγεία καθώς κάποια βακτήρια όπως η σαλμονέλα μεταδίδεται στους ανθρώπους. Και επειδή ένας σκύλος μπορεί να μη νοσήσει από κάποιο παράσιτο, δε σημαίνει ότι δεν το έχει πάρει. 

• Τα κόπρανα κρύβουν τοξίνες. Ένας σκύλος που θα φάει ακαθαρσίες άλλου σκύλου μπορεί να πάθει τοξίκωση από φάρμακα που πιθανόν να υπάρχουν στα κόπρανα. 
• Σκουλίκια: παράσιτα ή τα αυγά τους, μπορεί να βρίσκονται σε κόπρανα που θα καταναλώσει ο σκύλος και αυτά θα μεταφερθούν στον οργανισμό του. Κάνουμε σωστή αποπαρασίτωση του σκύλου μας σε κάθε περίπτωση αλλά και πιο εντατική αν αρέσκεται σε τέτοια συνήθεια.

Πως σταματάει η κοπροφαγία? 

Αφού διαπιστώσουμε αν πρόκειται για θέμα υγείας ή τρόπου ζωής, υπάρχουν κάποια πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. 

• Καλύτερη τροφή: αν είναι θέμα πείνας ή έλλειψης κάποιων στοιχείων από τη διατροφή τους, μια ποιοτικά καλή & ολοκληρωμένη τροφή θα γεμίσει το στομάχι & θα ικανοποιήσει τον εγκέφαλο. 
• Συμπληρώματα διατροφής: με προβιοτικά και πρεβιοτικά για τη σωστή λειτουργία του εντέρου που κατ’επέκταση σημαίνει υψηλότερη απορροφητικότητα και ισορροπία στην πρόσληψη των θρεπτικών στοιχείων της τροφής. Υγιές έντερο, υγιής οργανισμός.
• Εξειδικευμένα απωθητικά προϊόντα: σε μορφή σκόνης (συνήθως) που χορηγούνται με το φαγητό και κάνουν τα κόπρανα να μυρίζουν άσχημα.  

Η καθαριότητα είναι μισή αρχοντιά 

• Η καθαριότητα δεν είναι μόνο μισή αρχοντιά αλλά και άκρως απαραίτητη για ζώα και ανθρώπους. Σε σπίτι με πάνω από ένα ζώο (σκύλο, γάτα) καθαρίζουμε αμέσως τις ακαθαρσίες μειώνοντας τις πιθανότητες κοπροφαγίας. 

 Προσφέρουμε στα ζωάκια μας άσκηση & ψυχαγωγία

• Η μονότονη ζωή, χωρίς ερεθίσματα, χωρίς συναναστροφή με άλλα σκυλάκια & ανθρώπους τα κάνει να βαριούνται. Αν δεν εκτονωθούν σωματικά και πνευματικά στρέφονται σε άλλου είδους ασχολίες- μάσημα & καταστροφές και ΚΟΠΡΟΦΑΓΙΑ. 

Όχι σε τιμωρίες, όχι σε υπερβολικές αντιδράσεις

• Η τιμωρία γεννάει φόβο. Ο φόβος τα οδηγεί στη λάθος συμπεριφορά. Και γίνεται φαύλος κύκλος. Η κοπροφαγία είναι μια φυσιολογική συμπεριφορά στους σκύλους, οπότε τι κάνουμε? Τιμωρούμε τη φύση του? Με ηρεμία και αγάπη ασχολούμαστε μαζί του και κάνουμε ότι χρειάζεται για να ξεχάσει τη συνήθεια αυτή. Α, και ακόμη όταν φωνάζουμε και χτυπιόμαστε, μην ξεχνάμε ότι ο σκύλος μας «διαβάζει» ότι είμαστε πολύ ενθουσιασμένοι με αυτό που έκανε! Οπότε, εγκράτεια!

Εκπαίδευση & παρακολούθηση

• Στη βόλτα παρακολουθούμε το σκύλο μας, εντοπίζουμε προβληματικά σημεία και αποφεύγουμε το πέρασμα από εκεί. Μαζεύουμε (καλά αυτό εννοείται έτσι κι αλλιώς) τα κακάκια του μόλις τα κάνει: και ο δικός μας δε θα έχει τι να φάει αλλά θα βοηθήσουμε και άλλους σκυλογονείς που αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα. 
• Μαθαίνουμε στο σκύλο μας εντολές «έλα» και «άστο»: εντολές βασικής υπακοής, εξαιρετικά σημαντικές στην κοινή ζωή μας. Εξίσου σημαντικό να μπορεί να τις υπακούσει και να τις εκτελέσει έχοντας μπροστά του ή και στο στόμα του (αχ) ακαθαρσίες. 

Συμπέρασμα: η κοπροφαγία είναι μια φυσιολογική συμπεριφορά & δεν υπάρχει μαγική λύση. 

Ο τρόπος ζωής που κάνει αυτή τη στιγμή ένας σκύλος αλλά και ο τρόπος ζωής τις πρώτες ημέρες/πρώτους μήνες της ζωής του, η διατροφή, η κατάσταση της υγείας, ο χαρακτήρας, το ένστικτό τους, είναι όλα παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν το σκύλο μας σε κοπροφαγία. Αφού αποκλείσουμε με τη συμβολή και συμβουλή του κτηνιάτρου μας προβλήματα υγείας, αφιερώνουμε χρόνο για την αλλαγή τρόπου ζωής: με εκπαίδευση, τροφή, συμπληρώματα διατροφής, καθαριότητα, κατανόηση και αγάπη μπορούμε να φτάσουμε σε επιθυμητό αποτέλεσμα. 

Μην ξεχνάμε ότι για τους σκύλους μας είναι κάτι το φυσιολογικό! 

Πηγές:
https://www.thekennelclub.org.uk
https://www.petmd.com
https://www.hudsonanimalhospitalnyc.com
https://www.thesprucepets.com
https://www.bluecross.org.uk
https://seniorpaws.vet
https://www.ncbi.nlm.nih.gov
https://eu.heraldtribune.com
https://www.doglistener.co.uk
https://avsab.org
https://www.dogsnaturallymagazine.com
https://www.akc.org